ગુજરાત સરકારના વિજ્ઞાન અને પ્રૌદ્યોગિકી વિભાગ હેઠળ કાર્યરત રીજીયોનલ સાયન્સ સેન્ટર – રાજકોટ ખાતે વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ ઐતિહાસિક ગણાતા ‘ઇન્ટરનેશનલ યર ફોર કવોન્ટમ સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી (IYQ – 2025)’ ની ઉજવણીના ભાગરૂપે “ટેકિંગ કવોન્ટમ ટુ ધ સોસાયટી” રીજનલ સેમિનાર સીરીઝનું ભવ્ય આયોજન કરવામાં આવ્યું. GUJCOST (ગુજરાત કાઉન્સિલ ઓન સાયન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી) ના માર્ગદર્શન હેઠળ યોજાયેલા આ કાર્યક્રમનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કવોન્ટમ વિજ્ઞાનને સમાજ સુધી પહોંચાડવાનો હતો.
વિશેષ זה છે કે 2025 વર્ષને યુનાઈટેડ નેશન્સ દ્વારા ‘આંતરરાષ્ટ્રીય કવોન્ટમ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી વર્ષ’ તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવ્યું છે, જેનો ભાગરૂપે GUJCOST ને નોલેજ પાર્ટનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યું છે. તેનું પરિણામ રૂપે રાજ્યના વિવિધ વિજ્ઞાન કેન્દ્રોમાં કવોન્ટમ વિષયક સેમિનારોનું આયોજન કરી આ ઉચ્ચજ્ઞાની સંકલ્પનાને સામાન્ય જનતા અને વિદ્યાર્થીઓ સુધી લાવવા માટે GUJCOST સતત પ્રયત્નશીલ છે.
આ સેમિનાર અંતર્ગત ખાસ કરીને “કવોન્ટમ સેન્સિંગ અને મેટ્રોલોજી” વિષય પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું. કાર્યક્રમમાં આર. કે. યુનિવર્સિટી અને સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના ભૌતિકશાસ્ત્રના નિષ્ણાતો ડૉ. સાવન કત્બા અને ડૉ. મેધા વાગડિયાએ વિસ્તૃત અને સમજદારીભર્યું માર્ગદર્શન આપ્યું. ડૉ. કત્બાએ કવોન્ટમ મેટ્રોલોજીના આધારે ટેક્નિકલ ટૂલ્સ અને તેનો ઇનોવેટિવ ઉપયોગ શું છે તે જણાવતા કવોન્ટમ ક્લોક, નેટવર્ક અને માપન ટેક્નોલોજી જેવા વિષયો પર માહિતી આપી. બીજી તરફ, ડૉ. મેધા વાગડિયાએ કવોન્ટમ ટર્નિંગથી બનતા અલ્ટ્રા સેન્સિટિવ ડિવાઇસીસ, કવોન્ટમ હોલ ઈફેક્ટ, સ્ક્ઝીઓન, અને કવોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગના આધારે સ્ટેબિલાઇઝેશન જેવા સિદ્ધાંતોની સરળ ભાષામાં વ્યાખ્યા આપી હતી.
આ કાર્યક્રમમાં વિવિધ યુનિવર્સિટી અને કોલેજના 200 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓ અને ફેકલ્ટીઓએ ભાગ લીધો હતો, જેમાં ખાસ કરીને આત્મીય યુનિવર્સિટી, હરિવંદના કોલેજ, ક્રાઈસ્ટ કોલેજ અને સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીમાંથી પ્રતિનિધિ વિદ્યાર્થીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. કાર્યક્રમ અંતે તમામ ભાગ લેનાર વિદ્યાર્થીઓને રીજીયોનલ સાયન્સ સેન્ટર – રાજકોટ દ્વારા પાર્ટીસીપેશન સર્ટિફિકેટ આપવામાં આવ્યા હતા.
આ કાર્યક્રમ દ્વારા એ સ્પષ્ટ સંદેશ મળ્યો છે કે ભારતમાં પણ વૈજ્ઞાનિક અભિગમના વિસ્ફોટ માટે યુવાનોને પ્રેરિત કરવાની ક્ષમતા GUJCOST જેવા સંસ્થાઓ ધરાવે છે. કવોન્ટમ વિજ્ઞાન જેમ વિકાસ પામે છે તેમ એ ભારતના ભવિષ્યને વૈશ્વિક ટેકનોલોજીના મંચ પર મજબૂત રીતે ઉભું કરવા માટેની દિશામાં આદર્શ પગલું સાબિત થશે.
અહેવાલ: નરેન્દ્ર દવે સાથે જગદીશ યાદવ – જૂનાગઢ
