અતિતનો ઈતિહાસ સાચવી નવી પેઢીને સાહસ અને શૌર્યની ગાથા કહેતું સોમનાથનું જૂનુ મ્યૂઝિયમ
સોમનાથ, પ્રભાસપાટણ: દરિયો ઘૂમે છે પણ તેનું થાકવું નથી, અને એ જ રીતે ભારતના બાર જ્યોતિર્લિંગોમાં પ્રથમ સ્થાન ધરાવતા સોમનાથના આંગણે આવેલ જૂના મ્યૂઝિયમમાં પણ અતિતની ગાથાઓ અનંત સમયથી જીવંત છે. લાઈટ એન્ડ સાઉન્ડ શોના માધ્યમથી સોમનાથના મંદિરમાં દેવની આરાધના અને ચૌલાના ઝાંઝરનું સંગીત આજે પણ ગૂંજે છે.
પ્રભાસપાટણમાં સ્થિત આ મ્યૂઝિયમમાં પુરાતન અવશેષો અને પુરાણિક મૂર્તિઓ જેવી કે કાલયવન, ભૈરવ, યક્ષિણી, ચામર ધારિણી સહિત અનેક કળાત્મક દ્રષ્ટાંતોનું સંગ્રહણ છે, જે સોમનાથની ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક વારસાને જીવંત રાખે છે.
આ મ્યૂઝિયમમાં ૧૦મી સદીના સોમનાથના સ્થાપનાકાળના અવશેષો તેમજ સોમનાથના સંકટો અને પુનઃસ્થાપનના ગાથાઓ અતિ વિસ્તૃત રીતે રજૂ થયેલી છે, જે ભારતના સૈન્ય શૌર્ય અને ધૈર્યનું દ્રષ્ટાંત છે.
વિશ્વ પ્રસિદ્ધ કેન્દ્રીય અને રાજ્ય સરકારની સહાયથી અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાનીમાં ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક ધરોહરને વધુ સુવ્યવસ્થિત રીતે સાચવવા અને પ્રમોટ કરવા માટે અનેક પહેલ થઈ રહી છે.
જૂના મ્યૂઝિયમમાં સોમનાથના ૧૦મી સદીના યુદ્ધયુગના આક્રમણો, ચામર ધારિણી, યક્ષિણી, નાગ નર્તકી, ભગવાન લકુલીશની મૂર્તિ અને સોમ (ચંદ્ર) દ્વારા સોમનાથની સ્થાપનાની ગાથા સહિત અનેક કાળજાળવતાં દ્રશ્યો જોઈ શકાય છે.
આ ઉપરાંત, ૧૧ મે, ૧૯૫૧ના રોજ સોમનાથના શિવલિંગ પર કરવામાં આવેલ જલાભિષેક માટે દુનિયાના અનેક દેશોના નદીનાં પાણીના નમૂનાઓનો પણ આ મ્યૂઝિયમમાં સંગ્રહ છે, જેમાં દક્ષિણ આફ્રિકા, ન્યૂઝીલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, રશિયા, કેનેડા અને ઈજિપ્તની નદીઓનો સમાવેશ થાય છે.
આવા ઐતિહાસિક સંગ્રહને સોંપીને, શ્રી સોમનાથ ટ્રસ્ટે નવું મ્યૂઝિયમ પણ શરૂ કર્યું છે, જે અત્યાધુનિક અને પ્રવાસીઓને વધુ સુવિધા આપતું છે.
શ્રી સોમનાથનું જૂનુ અને નવું મ્યૂઝિયમ બંને એકસાથે આપણા ઇતિહાસની સાક્ષી છે, જે સાહસ, શૌર્ય અને સંસ્કૃતિને વર્તમાન અને આવતી પેઢી સુધી પોષણ આપે છે.
સોમનાથના પ્રવાસીઓ અને ઇતિહાસપ્રેમીઓ માટે આ મ્યૂઝિયમની મુલાકાત અનિવાર્ય છે.
અહેવાલ : પ્રકાશ કારાણી, વેરાવળ
